34. Z historii wsi w powiecie oleckim

Babki Gąseckie Babki Oleckie Barany Bartki Biała Olecka Bitkowo Borawskie Borki Borkowiny Budki Chełchy Cichy Cimochy Czukty Daniele Dąbrowa Dąbrowskie Dobki Doliwy Drozdowo Dudki Duły Dunajek Dworackie Dybowo Dzięgiele Gajrowskie Gąsiorowo, Gąsiorówko Gąski Giże Golubie Wężewskie Golubki Gorczyce Gordejki Gryzy Guty Guzy Imionki Jabłonowo Jaśki Jelitki Jelonek Judziki Jurki Kijewo Kiliany Kleszczewo Kowale Oleckie Krupin Krzywe Krzyżewko Kucze Kukowo Kukówko Lakiele Lenarty Leśniki Łegowo Markowskie Mazury Mieruniszki Monety Możne Niedźwiedzkie Nory Olecko Małe Olszewo Plewki Połom Pomiany Przytuły Puchówka Raczki Wielkie Rogajny Rogówko Rosochackie Rynie Sedranki Sobole Sokółki Stacze Starosty Stożne Sulejki Szarejki Szczecinki Szeszki k/Cimoch Szeszki k/Kowal Szwałk Ślepie Świdry Świętajno Urbanki Wężewo Wieliczki Wilkasy Wojnasy Wronki Zabielne Zajdy Zalesie Zatyki Zawady Oleckie Żydy

.

JABŁONOWO istniało już w 1560 roku, lecz z nie wyjaśnionych przyczyn uległo całkowitej zagładzie. Później nastąpiła kolejna lokacja wsi za czasów księcia Fryderyka III w ramach tzw. osadnictwa szkatułowego, którego rozwój przedstawiono w innym miejscu. Stąd druga nazwa tej miejscowości - Nowa Wieś, w języku niemieckim - Neuendorf, której początek przypada na rok 1688. W 1938 roku liczyła ona 356 mieszkańców i posiadała dwuklasową szkołę, do której w 1935 r. uczęszczało 70 dzieci.

JAŚKI - wcześniejsze nazwy: Jaschken, Jasken, Jesken - założone zostały jako wieś czynszowa na prawie chełmińskim na podstawie transakcji z 24 października 1563 roku, kiedy książę Albrecht zatwierdził sprzedaż trzech włók sołeckich Jaśkowi z Kukowa. Miejscowość wzmiankowana już była rok wcześniej, w 1562 roku. Zasiedlono przyznanych 30 włók pod lokację i na przełomie XVI i XVII wieku wieś zamieszkiwali sami Polacy. Jaśki posiadały jednoklasową szkołę, która założona została około 1740 roku. W 1938 mieszkało we wsi 318 mieszkańców.

JELITKI powstały jako wolna wieś 16 listopada 1486 roku. W tym czasie wielki mistrz krzyżacki Märten Truchsess nadał za pośrednictwem Hansa von Tieffena braciom Janowi, Michałowi i Rafałowi 4 włóki na prawie magdeburskim w pobliżu miejsca, gdzie dwa lata później powstało Kleszczewo. W 1938 wieś liczyła 104 mieszkańców i nosiła niemiecką nazwę Gelitten. Nazwą oboczną tej miejscowości była nazwa Siemiętki.

JELONEK założony został w 1709 roku w ramach osadnictwa szkatułowego i nosił nazwę Grünheide. Należał do parafii Świętajno i w 1938 roku miał 230 mieszkańców. We wsi czynna była szkoła jednoklasowa.

JUDZIKI - wcześniejsze nazwy Judzicken, Juczigken - w 1936 roku otrzymały niemiecką nazwę Wiesenhöhe. Powstały w 1561 roku jako wieś chłopska, czynszowa, na prawie chełmińskim. Starosta książęcy sprzedał w tym czasie 4 włóki lasu Jakubowi z Judzik w starostwie ełckim i polecił zagospodarować dalszych 40 włók przy pomocy sprowadzonych osadników. Mieszkali w niej w roku 1600 wyłącznie Polacy. Szkołę założono w roku 1766. W 1800 roku wieś należała pod względem administracyjnym do Olecka, pod względem sądowniczym - do Ełku, pod względem administracji kościelnej - do parafii w Mieruniszkach. W 1938 r. liczyła 733 mieszkańców.

JURKI założył w 1560 roku niejaki Jurek Kowalewski, pochodzący z Miłuk w starostwie ełckim, który nabył od starosty książęcego Krzysztofa Glaubitza pięć włók boru na sołectwo i zobowiązał się osiedlić na 50 włókach osadników na prawie chełmińskim. Wieś zawdzięcza swą nazwę założycielowi; utworzono ją od imienia sołtysa. Później używano innych nazw - Jurken, Jurgken, Jurcken, wreszcie w 1938 roku przyjęto urzędową nazwę wsi Jürgen. Liczyła ona w 1938 roku 308 mieszkańców.

KIJEWO założone zostało w 1547 roku, gdy Michał von Eysack, starosta straduński, sprzedał Wojtkowi Jelitce ze starostwa piskiego trzy włóki sołeckie i powierzył zadanie zasiedlenia 30 dalszych włók osadnikami na prawie chełmińskim. Korzystali oni tylko z częściowej wolnizny, gdyż po pięciu latach mieli płacić od każdej włóki połowę czynszu i odrabiać połowę świadczeń szarwarkowych. Kijewo posiadało dwuklasową szkołę, założoną około 1740 roku, i należało od połowy XVIII wieku do parafii Gąski. W 1938 roku zamieszkiwało tę miejscowość, łącznie z Kijewem dworcem, Małym Kijewem i wsią Łakome 420 mieszkańców. Nazwa niemiecka wsi: Kiöwen.

KILIANY. Pochodzący ze starostwa ełckiego Michał Kilian i Piotr Buczko kupili od starosty książęcego w roku 1561 cztery włóki sołeckie w celu założenia wsi czynszowej na 35 włókach. Lokacja oparta była na prawie chełmińskim. Przywilej lokacyjny zaginął, wobec czego odnowił go książę Jan Zygmunt w 1616 roku. W tym czasie wieś tę zamieszkiwali sami Polacy. Szkoła jednoklasowa istniała tu od roku 1825. Najbliższa poczta znajdowała się w Stożnem, siedziba parafii - w Szarejkach, urząd stanu cywilnego w Kowalach. Wieś Kiliany, nazywaną później Kiliannen, zamieszkiwało w 1938 roku 166 mieszkańców.

KLESZCZEWO. Komtur z Pokarmina wydał przywilej 5 marca 1488 roku, na mocy którego nadawał Stańkowi, Piotrowi i Janowi - synowi Mikołaja - oraz Maćkowi, Bernardowi i Marcinowi 45 włók na prawie magdeburskim, zobowiązując ich do trzech służb zbrojnych. Kleszczewo powstało więc jeszcze w czasach krzyżackich, w początkowym etapie osadnictwa na ziemi oleckiej. W 1800 roku była to wolna wieś, należąca do parafii Wieliczki, z dwuklasową szkołą, która powstała około 1740 roku. W 1938 roku Kleszczewo nazwano Kleschen (inne nazwy miejscowości: Kleszöwen, Clöschtzewa) i liczyło 623 mieszkańców. Posiadało pocztę, urząd kontroli mięsa i posterunek żandarmerii.

KOWALE OLECKIE powstały równocześnie z Chełchami na prawie lennym. Książę Albrecht nadał tu 60 włók lasu staroście z Kwidzyna, Absalomowi Reimannowi, od którego 7 października 1564 roku odkupiono 30 włók w celu założenia wsi. W XVIII wieku dwór w Kowalach należał do szlachty polskiej - Tyszków. Szkoła w tym dworze powstała w 1760 roku, a we wsi - kilkadziesiąt lat później. W 1800 roku był tu majątek ziemski i wieś, która z czasem rozwinęła się w największą osadę w powiecie oleckim. W 1938 roku w Kowalach była stacja na linii kolejowej Olecko-Gołdap, urząd pocztowy, czteroklasowa szkoła podstawowa i szkoła zawodowa, urząd żandarmerii, kontroli mięsa i in. Miejscowość ta, licząca 1126 mieszkańców, nosiła od 1938 r. niemiecką nazwę Reimannswalde. Wcześniejsza nazwa -Kowahlen.

KRUPIN miał podwójną nazwę, nazywany był bowiem także Markowicami. W 1938 roku zmiana nazwy dotyczyła jedynie końcówki, wobec czego urzędowa wersja nazwy wsi brzmiała Krupinnen.
Krupin powstał w 1561 roku w wyniku kupna przez braci Pawła i Stańkę Markowiczów z Niedźwiedzkich czterech włók boru od starosty książęcego między Markowskimi a Oleckiem. Powstała tu wieś czynszowa, którą w XVIII wieku dzierżawili Dzięgielowie, szlachta polska. W 1913 roku znajdowała się we wsi dwuklasowa szkoła i urząd pocztowy. Miejscowość ta liczyła łącznie z Imionkami (Prostkergut) i Nowymi Reczkami 518 mieszkańców. Kilka chałup wiejskich w Krupinie stanowi przykład starego mazurskiego budownictwa ludowego.

KRZYWE w 1938 roku miało 424 mieszkańców i nosiło niemiecką nazwę Bergenau, którą otrzymało w 1934 roku. Wieś założona została w 1563 r. przez Macieja Lipińskiego i Jakuba Dąbrowskiego, którzy nabyli pięć włók sołeckich i na 51 włókach osiedlili chłopów czynszowych. Wcześniejsze nazwy wsi: Krzywen, Liepen.

KRZYŻEWKO nazywane było dawniej Refusowizna, Krzisöwken. Niemiecka nazwa urzędowa, przyjęta w 1921 roku, to Rehfeld. W roku 1559 starosta książęcy, Krzysztof Glaubitz, sprzedał Januszowi Kirsznerowi z Niedźwiedzkich sześć włók ziemiańskich nad granicą litewską. Powstała tu wolna wieś. Na przełomie XVIII i XIX wieku zamieszkiwali ją wolni chłopi chełmińscy. W 1938 roku miejscowość liczyła 65 mieszkańców.

KUCZE wyodrębniły się jako wieś z majątku Borkowiny, założonego na prawie lennym w 1565 roku. Pod koniec XVIII wieku była to wolna wieś, która należała do polskiej rodziny szlacheckiej Mroczków. Szkoła w tej miejscowości powstała w 1751 roku. Była to szkoła jednoklasowa. Wieś liczyła w 1938 roku 180 mieszkańców. Niemiecka nazwa tej miejscowości - Kutzen.

KUKOWO otrzymało przywilej lokacyjny od ówczesnego starosty książęcego w Stradunach - Wawrzyńca von Halle - w roku 1563, ale istniało już prawdopodobnie wcześniej. 6 włók sołeckich nadano tu Wojtkowi i Stanisławowi z Kukowa w celu założenia na 60 włókach wsi czynszowej na prawie chełmińskim. Sołtysi otrzymali prawo połowu ryb dla własnych potrzeb w Jeziorze Oleckim Małym. W XVIII wieku wieś tę dzierżawili Łosiowie. Szkołę założono w 1737 roku. W latach przed II wojną światową zatrudniała ona dwóch nauczycieli, którzy uczyli około stu uczniów. We wsi znajdował się przystanek kolejki wąskotorowej. Kukowo liczyło w 1938 roku 598 mieszkańców. Nazwę niemiecką - Reinkental - otrzymało na rok przed wybuchem wojny.

KUKÓWKO założone zostało jeszcze za czasów zakonu krzyżackiego - 21 lutego 1472 roku. W tym czasie wielki mistrz Zakonu przez komtura z Pokarmina nadał Stańkowi Musowi 30 włók na prawie magdeburskim, zobowiązując go do dwóch służb zbrojnych. W XVIII wieku wieś zamieszkana była przez wolnych chłopów. Liczyła 170 mieszkańców. W 1938 roku otrzymała niemiecką nazwę Heinrichstal. Wcześniejsza jej nazwa: Kukowken.

LAKIELE powstały w wyniku nadania z 16 czerwca 1566 roku przez księcia i Albrechta Hansowi Wolffeldtowi na prawie lennym 60 włók boru i pół morgi ziemi nazywanej "Zudna Schedlisken" (Cudne Siedlisko). Uzyskał on też prawo założenia młyna i karczmy. Młyn powstał przed rokiem 1640. W XVIII wieku Lakiele były wolną wsią. Szkołę założono w niej w 1767 roku. Przed I wojną światową w Lakielach istniało Towarzystwo Gospodarcze, które organizowało od 1911 roku w pobliskich Kowalach targi cztery razy w roku. W 1921 roku powstał we wsi związek jeździecki, liczący 18 aktywnych członków. W 1938 roku miejscowość ta liczyła 615 mieszkańców i otrzymała niemiecką nazwę Schoenhofen. Wcześniej nazywana była Lakellen, Lackelen, Schitlitzki. 

LENARTY. 27 kwietnia 1573 roku książę Albrecht Fryderyk podał do wiadomości, że jego ojciec nadał w tym miejscu Baltazarowi Zengerowi majątek ziemski Kujawę o powierzchni 30 włók oraz dodatkowo 4 włóki nad strugą białą, gdzie powstały właśnie Lenarty. Lokację przeprowadzono na prawie lennym. Zenger posiadał uprawnienia w zakresie sądownictwa wyższego i niższego i był zobowiązany do jednej służby zbrojnej. W XVII i XVIII wieku majątek ten posiadali lub dzierżawili Ciesielscy, Kraińscy i Więckowscy - polskie rodziny szlacheckie. Dwór w tym czasie znajdował się w Lenartach, Kujawa stanowiła folwark. Miejscowość ta nazywana była Lenharten, Lenahrdten i Lehnarten. 

LEŚNIKI powstały w 1562 roku w wyniku sprzedaży Janowi Leśnikowi 4 włók boru między Jeziorem Kukowskim a Rydzewem. W XVIII wieku wieś zamieszkiwali chłopi chełmińscy. W latach postępującej germanizacji nazwano ją Leschnicken. Niemiecką nazwę - Kleinheinrichstal - otrzymała w roku 1938.

ŁEGOWO założono w 1561 roku, kiedy starosta straduński sprzedał Stańkowi Olszewskiemu ze starostwa piskiego 4 włóki boru w celu założenia wsi czynszowej na 40 włókach. Wieś należała do parafii Olecko. W 1740 roku założono w niej szkołę. Wcześniejszą nazwę wsi - Lengowen - w roku 1938 zmieniono na niemiecką - Lengau. Wartość hektara ziemi oszacowano tu najniżej spośród wszystkich wsi powiatu - na 360 marek. Tak niską taksę ustalono jedynie dla wsi Możne.

MARKOWSKIE istniały już w roku 1561. 27 września 1613 roku nadane zostały na prawie lennym staroście oleckiemu, Baltazarowi Fuchsowi, który zrzekł się za to 50 włók w starostwie ryńskim. W roku 1800 Markowskie były wsią szlachecką i w XIX wieku wyróżniały się porządkiem i gospodarnością - w dużym stopniu dzięki działalności miejscowego reformatora - Jana Jenczio, o którym wspominano już wcześniej. Miejscowa szkoła powstała około 1740 roku. W XIX wieku wieś nazywano także Markowiczową Wolą. Nazwę późniejszą, Markowsken, zamieniono w 1938 roku na Markau. W tym czasie mieszkało w Markowskich 337 osób.

MAZURY, Masuhren, od 1938 roku - Masuren, powstały w 1566 roku, kiedy książę Albrecht odnowił przywilej na trzy włóki sołeckie spadkobiercom niejakiego Jana Dyni zaznaczając, iż sprzedaje Bartoszowi, Mojżeszowi i Heningowi - synom Mazura z Płociczna - dwie włóki boru, a Pawłowi Bełchowi jedną włókę sołecką, i zobowiązuje ich do założenia na prawie magdeburskim wsi na 27 włókach na obszarze między Gryzami, Rogoniami, Dybowem i strugą Bierkiem. W 1938 roku wieś posiadała dwuklasową szkołę, która powstała w 1843 roku. Miejscowość liczyła w 1939 roku 412 mieszkańców i należała do parafii Cichy.

MIERUNISZKI - to najstarsza poświadczona źródłowo miejscowość w powiecie oleckim, której nazwa wywodzi się od włości jaćwieskiej z czasów przedkrzyżackich. Wymieniana była też w traktacie pokojowym, zwanym mełneńskim, z 1422 roku między Krzyżakami a Jagiełłą. Kasper von Aulack, starosta książęcy, sprzedał w 1537 roku braciom z Turowa w starostwie straduńskim - Janowi, Augustynowi, Wojtkowi i Jakubowi Pietraszewiczom - 10 włók sołeckich w celu założenia wsi czynszowej na 100 włókach. Była to największa lokacja w ówczesnym starostwie oleckim. Fakt powyższej transakcji potwierdził książę Albrecht 11 października 1541 roku. Parafię i szkołę parafialną założono niemal równocześnie z powstaniem wsi. W XVII i XVIII wieku Mieruniszki należały do polskich rodzin szlacheckich - Ciesielskich i Dzięgielów - i jako osada przygraniczna odgrywały ważną rolę gospodarczą i handlową. Od roku 1860 mieścił się tu urząd pocztowy, czynna była komora celna. Osada zachowywała przez długie lata charakter czysto polski. Niemiecka nazwa wsi - Merunen.

MONETY nazwę swą zawdzięczają ówczesnemu sołtysowi, który przed rokiem 1564 kupił od starosty książęcego, Wawrzyńca von Halle, 4 włóki sołeckie za 140 grzywien. Ponieważ nie otrzymał on dotąd przywileju, książę Jan Zygmunt wystawił go w 1616 roku, nadając wsi prawo chełmińskie. W tym czasie w Monetach mieszkali sami Polacy. Szkoła powstała koło 1740 roku i była jednoklasowa. Wieś należała do parafii Szarejki. W 1938 roku liczyła 405 mieszkańców. W Szarejkach mieścił się też najbliższy urząd pocztowy.
Część wsi, Gartenberg, nazywana wcześniej Gorczyce, założona została jako wolna wieś 25 października 1563 roku.

MOŻNE. Miejscowość nazywana dawniej Mooschnen, Moossnen, od 1938 roku nosiła urzędową nazwę Moschnen i liczyła 286 mieszkańców. Powstała jako wieś czynszowa na prawie chełmińskim w 1564 roku, kiedy starosta książęcy sprzedał Michałowi Możnemu dwie włóki sołeckie, a 20 przeznaczył na założenie wsi nad Jeziorem Oleckim Wielkim. Korzystali jej pierwsi mieszkańcy z dziesięcioletniej wolnizny. Wieś posiadała jednoklasową szkołę, która powstała między 1737 a 1740 rokiem. W latach międzywojennych ze względu na bliskość miasta, od którego oddzielało ją jezioro, podlegała urzędom miejskim - z wyjątkiem posterunku żandarmerii położonego w Sedrankach, oraz punktu badania mięsa, zlokalizowanego w Borawskich.

NIEDŹWIEDZKIE po raz pierwszy założone zostały na mocy nadania komtura z Pokarmina w 1476 roku, który zapisał 15 włók niejakiemu Stańkowi na prawie magdeburskim "nad strumykiem w borze", zobowiązując go do jednej służby zbrojnej. W roku 1558 Krzysztof Glaubitz, starosta straduński, sprzedał w tym miejscu Pawłowiczom z Niedźwiedzkich: Janowi, Jakubowi Stańkowi dwie i pół włóki nad granicą litewską. Była to wolna wieś, która w XVIII wieku znajdowała się w rękach szlacheckiej rodziny polskiej Wierzbickich. Posiadała dwuklasową szkołę, założoną na przełomie XVIII i XIX wieku. Pierwszy młyn powstał w Niedźwiedzkich już przed rokiem 1515. Na miejscu znajdowała się ajencja pocztowa. Niemiecką nazwę miejscowości - Bärengrund ustalono już w 1926 roku. Wcześniejsze nazwy wsi - Niedwiedzken, Niedzwidzken. W 1938 roku zamieszkiwało w niej 380 osób.

NORY obejmowały dwór i młyn oraz folwark Norki. Miejscowość ta istniała już w 1553 roku, a przywilej lokacyjny na cztery włóki sołeckie otrzymała od starosty straduńskiego, Krzysztofa Glaubitza, w 1560 roku. W XVII i XVIII wieku znajdowała się w rękach polskiej rodziny szlacheckiej Okołowiczów.
Niemiecka nazwa miejscowości - Nordental.

OLECKO MAŁE już istniało w 1541 roku, gdyż książę Albrecht podał do wiadomości w roku następnym, że Bartosz Leśnicki z Mazowsza kupił od starosty książęcego w Stradunach osiem włók sołeckich na prawie chełmińskim w celu wykarczowania boru i założenia wsi na 60 włókach między Kleszczewem a Wieliczkami. Do włók sołeckich należała też wyspa. Zachował się przywilej lokacyjny tej miejscowości z 11 lutego 1542 roku. Szkoła powstała tu pomiędzy rokiem 1763 a 1786. Aż do XX wieku wieś miała podwójną nazwę: Olecko Małe i Pierdzilewo (lub Pierdziłowo), które wywodziło się od przezwiska - znanego na Mazurach sposobu tworzenia nazw miejscowych (np.Bździele, pow.ełcki). W 1938 roku Olecko Małe liczyło 518 mieszkańców. Nazwę wsi ustalono w tym roku na Herzogshöhe.

OLSZEWO założone zostało 5 października 1563 roku przez księcia Albrechta, który nadał za pośrednictwem swego starosty, Wawrzyńca von Halle, Michałowi Lipińskiemu ze starostwa piskiego 6 włók sołeckich na prawie chełmińskim i powierzył zadanie założenia wsi czynszowej na 60 włókach.
Wieś otrzymała około 1740 roku dwuklasową szkołę. W roku 1800 podlegała pod względem administracji kościelnej i świeckiej do Olecka, pod względem sądowniczym, podobnie jak inne wsie w powiecie, do Ełku. Olszewo zamieszkiwało w 1938 roku 471 osób. Już w roku 1933 starą nazwę Olschöwen zamieniono na Erlental.
ORZECHÓWKO powstało wskutek nadania przez starostę Krzysztofa Glaubitza 27 lutego 1555 roku kościelnemu - Michałowi oraz Pawłowi, synowi Szymona, trzech włók sołeckich. Założyli oni na 30 włókach wieś czynszową, w której mieszkali głównie Polacy, ale też Litwini, a w XVIII wieku - również Niemcy. Szkoła powstała tu w 1761 roku. Wieś należała do parafii i Świętajno. Liczyła w 1938 roku 363 mieszkańców. Już w 1925 roku dotychczasowe nazwy - Orzechowken, Siemonen, zastąpiono niemiecką - Nussdorf.

PLEWKI - stare nazwy Pleffken, Pleffky, urzędowa - Plöwken - powstały w wyniku nadania z 6 maja 1562 roku przez księcia Albrechta 150 włók Jerzemu von Diebesowi. Wraz z Białą Olecką i Drozdowem stanowiły całość ziemską lokowaną na prawie lennym. W XVI wieku powstał w Plewkach młyn. W XVII i XVIII wieku dwór znajdował się w rękach szlacheckiej rodziny Czechańskich i jeszcze na początku XIX wieku Plewki były wsią szlachecką. Szkoła powstała w tej miejscowości około 1740 roku. Część wsi, zwana Małe Plewki, a wcześniej jeszcze Jaworek, już w czasach książęcych nazywana była Jeworek Młyn, w którym chłopi z Mieruniszek odrabiali szarwark i zobowiązani byli mleć własne zboże. Około 1858 roku miejscowość ta połączyła się z Plewkami, które przed drugą wojną światową liczyły 485 mieszkańców.

POŁOM - dwór, wieś, leśnictwo - wzmiankowany był na przełomie lat 1539/40 jako wieś czynszowa z 36 chłopami. We wsi znajdował się młyn książęcy z trzema kamieniami. Od XVII aż do początku XIX wieku Połom odgrywał ważną rolę jako siedziba władz administracji publicznej i skarbowej. Do schyłku XVIII wieku czynna tu była huta żelaza. Szkoła powstała w 1762 roku. W XVIII i XIX wieku na skutek kolonizacji i podziałów rodzinnych powstawały sąsiednie folwarki, jak Röbel, leśnictwo Połom, leśnictwo Smolnik, folwark Połomek. W 1938 roku Połom otrzymał niemiecką nazwę Herzogsmühle.

POMIANY. W roku 1556 Jędrzej Chełch (lub Kelich) miał tu dwie włóki ziemi na prawie chełmińskim oraz młyn i folusz, lecz założycielem wsi miał być Stańko Pomian i jego synowie, którzy osiedli tu już w 1552 roku.
Młyn czynny był jeszcze w 1642 roku, a wieś w 1800 roku zamieszkiwali wolni chłopi. W 1938 roku mieszkały w Pomianach 52 osoby. W tym czasie miejscowość otrzymała już niemiecką nazwę Kelchdorf. Wcześniejsza nazwa: Pomiannen.

PRZYTUŁY założył na 30 włókach Marek Bartosz z Wilkas, który nabył od starosty książęcego dwie włóki sołeckie w 1564 roku. Inne nazwy tej miejscowości to Przytullen, Babkoff i ostatnia, nadana w 1938 roku - Siebenbergen. Wieś przez długie lata miała wyłącznie polską ludność, w XVIII wieku należała do rodziny Gliźmińskich. Szkoła, założona około 1740 roku, uległa później likwidacji. W 1938 roku we wsi mieszkały 92 osoby.

PUCHÓWKA nazywana była też Rostekwolln, Rostey Wolli, Puchowken. Nazwy wcześniejsze wywodzą się zapewne od założyciela, Bartka Rostka, który nabył tu dwie włóki od starosty książęcego i założył 25 października 1565 roku wieś czynszową na 20 włókach. Jednoklasowa szkoła powstała w Puchówce na przełomie XVIII i XIX wieku, ale prawa otrzymała dopiero w połowie XIX wieku. Część wsi nazywana była Puchowica (Friedrichsberg). Stanowiła ona od 19 lutego 1903 roku jedną całość jako jednostka administracyjna z Puchówką. W 1938 roku miejscowość ta nazywała się Wiesenfelde i liczyła 229 mieszkańców.

OLECKO Czasy, ludzie, zdarzenia Tekst: Ryszard Demby